7 Ιουνίου 2021

Ομάδας Εργασίας Θρομβοεμβολικής Νόσου Ελληνικής Εταιρείας Αγγειακής και Ενδαγγειακής Χειρουργικής (ΕΕΑΕΧ) :  Οδηγίες σχετικά με τον εμβολιασμό και την προφύλαξη από την νόσο COVID-19

Ομάδας Εργασίας Θρομβοεμβολικής Νόσου ΕΕΑΕΧ:  Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, Μιλτιάδης Ματσάγκας, Θωμάς Καλογήρου, Τριαντάφυλλος Γιαννακόπουλος, Ιωακείμ Γιατζίδης, Μιχαήλ Περούλης, Κωνσταντίνος Ροδίτης, Κωνσταντίνος Μαλτέζος

Με αφορμή τα πρόσφατα περιστατικά Φλεβικών και Αρτηριακών Θρομβώσεων και την πιθανή -ή μη- συσχέτισή τους με τα εμβόλια έναντι του ιού της νόσου COVID-19, παρατηρείται αυξημένη ανησυχία στους συμπολίτες μας σχετικά με την ύπαρξη ή όχι αντενδείξεων για τον εμβολιασμό σε ασθενείς με ιστορικό φλεβικής ή αρτηριακής νόσου. Οι ειδικοί αγγειοχειρουργοί σε όλη την Ελλάδα αποτελούν μια από τις βασικές ιατρικές ομάδες στις οποίες απευθύνονται οι πολίτες με αντίστοιχους προβληματισμούς.

Τα μέλη της Ομάδας Εργασίας για την «Θρομβοεμβολική Νόσο» της ΕΕΑΕΧ αισθάνονται την υποχρέωση να διατυπώσουν τις ακόλουθες επισημάνσεις σχετικά με τον εμβολιασμό για την προφύλαξη από την νόσο COVID-19.

Οι ακόλουθες κλινικές καταστάσεις ΔΕΝ αποτελούν αντένδειξη για τον εμβολιασμό έναντι του ιού SARS-COV-2 (COVID-19).

• Η παρουσία φλεβικών κιρσών των κάτω άκρων οποιαδήποτε βαρύτητας ή το ιστορικό παλαιότερης επέμβασης για την αντιμετώπιση κιρσών (π.χ. Σαφηνεκτομής)
• Η γνωστή από κλινική ή απεικονιστική εξέταση (π.χ. Triplex φλεβών των κάτω άκρων) ανεπάρκεια του επιπολής ή “εν τω βάθει” φλεβικού δικτύου.
• Η γνωστή από κλινική και απεικονιστική εξέταση παρουσία Περιφερικής Αρτηριακής Νόσου ή το ιστορικό χειρουργικής ή ενδαγγειακής (χειρουργικού by-pass ή αγγειοπλαστικής με ή χωρίς την παρουσία stent).
• Η λήψη αντιαιμοπεταλιακής αγωγής (π.χ. ασπιρίνης ή κλοπιδογρέλης) για την πρόληψη ή θεραπεία των αντίστοιχων κλινικών καταστάσεων.
• Η παρουσία ανευρύσματος σε οποιαδήποτε θέση του αρτηριακού δικτύου με ή χωρίς ιστορικό χειρουργικής ή επεμβατικής αντιμετώπισης.
• Τέλος οι ίδιες συστάσεις ισχύουν και για τους ασθενείς με ιστορικό αρτηριακής ή φλεβικής θρόμβωσης και η για τους ίδιους λόγους λήψη αντιπηκτικής αγωγής οιασδήποτε διάρκειας. Σε κάθε περίπτωση όμως οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει να εξεταστούν από ειδικό αγγειοχειρουργό για την εκτίμηση της παρούσας κατάστασής τους και την λήψη οδηγιών πριν τον εμβολιασμό.

• Επιπρόσθετα δεν συνιστάται η διακοπή των αντίστοιχων φαρμακευτικών αγωγών ή η κατά τον οποιοδήποτε τρόπο προφυλακτική χορήγηση αντιθρομβωτικών φαρμάκων πριν ή μετά τον εμβολιασμό χωρίς την ύπαρξη παθολογικής αιτίας τεκμηριωμένης από ιατρική διάγνωση.

Πρέπει να σημειωθεί ότι, οι ελάχιστες αντενδείξεις για τον εμβολιασμό καθορίζονται και ενημερώνονται από τον ΕΟΔΥ και τον ΕΟΦ, όπως επίσης η ηλικιακή ή άλλου είδους κατανομή του τύπου των εμβολίων για κάθε πληθυσμιακή ομάδα, τον αριθμό δόσεων, τα χρονικά όρια και την καταλληλότητα του είδους των εμβολίων. Σε κάθε περίπτωση τα μέχρι σήμερα δεδομένα ΔΕΝ συσχετίζουν τα ελάχιστα περιστατικά θρομβώσεων με τις προαναφερθείσες αγγειακές νόσους ή καταστάσεις.

Τέλος οι πολίτες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι σε κάθε περίπτωση που υπάρχει υποψία φλεβικής ή αρτηριακής θρόμβωσης,  θα πρέπει να απευθύνονται σε ειδικό αγγειοχειρουργό τόσο για την άμεση διάγνωση ή αποκλεισμό αυτής αλλά και την πιθανή θεραπευτική αντιμετώπιση.

Ομάδα Εργασίας της ΕΕΑΕΧ για τη «ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟ»

ΟΔΗΓΙΕΣ για μετά τον εμβολιασμό

Με τα ως τώρα δεδομένα το ποσοστό των σοβαρών θρομβωτικών επεισοδίων είναι  χαμηλό (0,00001 %) και αφορά τα εμβόλια με αδενοϊούς (AstraZeneca, Johnson & Johnson/Janssen) (1). Αντιθέτως το κοινό πρέπει να γνωρίζει ότι, οι νοσηλευόμενοι ασθενείς με  COVID-19 παρά το γεγονός ότι λαμβάνουν αγωγή για θρομβοπροφύλαξη, αναπτύσσουν επεισόδια θρόμβωσης σε ποσοστό 7-8%, ποσοστό που αυξάνεται έως και 25-30% σε περίπτωση διασωλήνωσης, χωρίς να υπολογίζονται οι άμεσες και απώτερες επιπλοκές της νόσου σε άλλα συστήματα (2,3).

Σε κάθε περίπτωση μετά τον εμβολιασμό συστήνεται υψηλή εγρήγορση και αναζήτηση ιατρικής / αγγειοχειρουργικής εκτίμησης εφόσον παρατηρηθούν τα παρακάτω συμπτώματα (4):

Θυμηθείτε το ακρωνύμιο Χ.Ρ.Ο.Ν.Ο.Σ

Χ:  Χρόνος μετά τον εμβολιασμό 4-28 ημέρες

Ρ:  Απώλεια ισοΡροπίας με σοβαρή κεφαλαλγία και ζάλη

Ο: Διπλή ή θολή Όραση

Ν: Απώλεια αισθήσεωΝ

Ο: Οίδημα άκρων

Σ: Κοιλιακό άλγοΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• https://www.ema.europa.eu/en/news/covid-19 vaccine
• Jiménez D, García-Sanchez A, Rali P, e.al. Incidence of VTE and Bleeding Among Hospitalized Pa3ents With Coronavirus Disease 2019: A Systema3c Review and Meta-analysis. Chest. 2021 Mar;159(3):1182-1196
• Roubinian NH, Dusendang JR, Mark DG, et al. Incidence of 30-Day Venous Thromboembolism in Adults Tested for SARS-CoV-2 Infection in an Integrated Health Care System in Northern California. JAMA Intern Med. Published online April 05, 2021. doi:10.1001/jamainternmed.2021.0488
• Elamamy I, Gerotziafas G, Alamowitch S, et.al. SARS-CoV-2 vaccine and thrombosis: Expert opinions, Thromb Haemost May 4, 2021. doi: 10.1055/a-1499-0119. Online ahead of print.